Muziektherapie maakt gebruik van de kracht van muziek in een therapeutische situatie om zo niet alleen een flinke reeks van aandoeningen te beheersen, maar ook de kwaliteit van je leven te verbeteren.
Een muziektherapeut stemt zijn of haar sessies speciaal af op jouw behoeften. Je mag hierin zingen of instrumenten bespelen, naar muziek luisteren of de betekenis van songteksten bespreken. Je hebt hier totaal geen muzikale vaardigheden voor nodig en mensen van alle leeftijden kunnen hiervan profiteren!
Wat is muziektherapie?
Muziektherapie is het gebruik van muziek en/of elementen van muziek (zoals geluid, ritme en harmonie) om unieke doelen te bereiken, zoals het verminderen van stress.
In een professionele omgeving praat een muziektherapeut met jou om meer te weten te komen over al je behoeften, muziekvoorkeuren en ervaringen, en ontwerpt zo elke sessie speciaal voor jou. Ze evalueren bovendien je voortgang bij elke stap en werken mogelijk samen met andere zorgverleners om jouw zorg optimaal te coördineren.
Het aantal sessies dat je krijgt, de lengte van elke sessie en wat je er precies doet, hangt allemaal af van jouw individuele behoeften en doelen.
Muziektherapie is echter niet hetzelfde als enkel naar muziek luisteren om je te helpen ontspannen. Muziek kan daarentegen zeker een krachtig hulpmiddel zijn om te kalmeren en te helen. De correcte muziektherapie kan veel verschillende aspecten van jouw welzijn ten goede komen, waaronder je mentaal, emotioneel, fysiek, sociaal en cognitief welbevinden.
Muziek heeft absoluut een uniek vermogen om stemming en emotie te beïnvloeden. Wetenschappelijk onderzoek suggereert zelfs dat muziek dit zou kunnen doen door de hersenactiviteit daadwerkelijk te veranderen. Want muziekgerelateerde ervaringen lijken de activiteit te verhogen in hersengebieden die verband houden met beloning en emotie.
Hoe wordt muziektherapie gebruikt?
Muziektherapie is in twee brede categorieën onder te verdelen, vaak aangeduid als ‘actief’, wat muziek maken betekent, of ‘ontvankelijk’, wat het luisteren naar muziek is. Er zijn in principe vier soorten muziektherapie ervaringen te onderscheiden, waarbij elke methode vele variaties kent:
Improvisatie muziektherapie
Cliënten maken muziek door te zingen, te neuriën of instrumenten te bespelen, met wisselende hulp van hun therapeut. Deze improvisatie-activiteiten kunnen helpen bij het bereiken van therapeutische doelen, zoals het helpen van cliënten om zichzelf uit te drukken, moeilijke emoties te verwerken of beter om te gaan met anderen in groepsverband.
Analytische muziektherapie
Het vertrouwen tussen de therapeut en cliënt is vooral belangrijk in de analytische muziektherapie, ook wel bekend als analytisch georiënteerde muziektherapie. Zij creëren vaak samen een geïmproviseerd muziekstuk, waarvan wordt gedacht dat het symbolisch de gemoedstoestand van de cliënt uitdrukt. De cliënt reflecteert verbaal op het stuk, met als doel interne gedachten en emoties naar boven te halen.
Neurologische muziektherapie
Neurologische muziektherapie kan mensen helpen die cognitieve, motorische of sensorische stoornissen ervaren. Het verwijst naar het gebruik van muziekervaringen in specifieke protocollen en technieken om de reacties van het lichaam te veranderen.
Het focussen op specifieke aspecten van muziek, zoals ritme, tempo en melodie, kan mensen helpen met spraak, cognitie en beweging door te helpen bij het bouwen van nieuwe verbindingen, ofwel neural pathways, in de hersenen die de functie op een meer gestage manier kunnen verbeteren.
Gedragsmuziektherapie
Gedragsmuziektherapie is een vorm van cognitieve gedragstherapie die muziek gebruikt om gedrag te veranderen in plaats van te proberen de oorzaak te vinden. Een verscheidenheid aan individuen kan baat hebben bij dit type therapie, waaronder kinderen in het autismespectrum, tieners met ontwikkelingsstoornissen, volwassenen met depressie of oudere volwassenen.
Muziek wordt hierbij op verschillende manieren gebruikt om gedrag te veranderen: het kan worden gebruikt als een signaal, een middel om de aandacht te richten of als eeen beloning voor gewenst fysiek, emotioneel of motorisch gedrag.
Wie kan baat hebben bij muziektherapie?
Iedereen kan baat hebben bij muziektherapie, al heeft niet iedereen muziektherapie nodig. Muziektherapie kan echter flink nuttig zijn voor mensen die non-verbaal zijn of moeite hebben met het praten over gedachten en gevoelens.
Mensen in een instelling, kinderen met een autismespectrumstoornis, tieners die een psychische crises doormaken en volwassenen die door een trauma heen werken, zijn slechts enkele voorbeelden van mensen die baat kunnen hebben bij muziektherapie.
Op een oppervlakkig niveau kan muziektherapie een perfecte afleiding zijn, maar het kan bijvoorbeeld ook de interne mechanismen van pijn beïnvloeden. Het kan de bloeddruk verlagen en de ademhaling verdiepen, en de hartslag beheersen door simpelweg het tempo van de muziek te verlagen.
Muziektherapie-activiteiten kunnen stress fysiologisch helpen verlichten en mensen in staat stellen negatieve emoties te uiten en positieve emoties terug te winnen. Dit maakt muziektherapie een bijzonder effectieve therapie om symptomen van depressie te behandelen.
En als we livemuziek maken, dan herinnert dat ons eraan dat er een gevoel van schoonheid in de wereld is. Want als we depressief zijn, dan vergeten we dat vaak!
Hoe effectief is muziektherapie?
De effectiviteit van muziektherapie hangt sterk af van de vaardigheden en ervaring van de therapeut. Een grote hoeveelheid wetenschappelijk bewijs ondersteunt de effecten van muziektherapie bij het verbeteren van de symptomen van veel mentale en fysieke gezondheidsproblemen. Maar er is helaas minder bewijs voorhanden omtrent de voordelen ervan op de lange termijn.
De conclusie van wat is muziektherapie?
Muziek helpt ons om fysiek, mentaal en emotioneel te helpen. Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat muziek de hypofyse stimuleert, iets wat het zenuwstelsel en de bloedstroom positief beïnvloedt. Muziek ontspant en verjongt daarnaast de geest!
Muziektherapie wordt soms ook wel klanktherapie genoemd en wordt voor vele doeleinden gebruikt. De juiste soort muziek kan tijdens het werk de efficiëntie aanzienlijk verhogen. Het kan bovendien na werktijd gebruikt worden als een ontspannende techniek en als stemming wisselaar.
Muziek wordt ook veelvuldig gebruikt om de negatieve aspecten van de persoonlijkheid te beheersen, zoals woede, zorgen, verdriet, irritatie en depressie. Het is zonder meer een zeer effectieve methode om een breed scala aan emoties te beheersen. Zoals terecht gezegd, muziek is hoe gevoelens klinken!
Veel studies hebben aangetoond dat muziektherapie ook effectief is geweest bij de behandeling van slapeloosheid, hoge en lage bloeddruk, schizofrenie, epilepsie en stemmingsstoornissen. Er wordt daarnaast aangenomen dat het helpt pijn te verlichten, omdat het de geest zodanig kan afleiden dat het gevoel van pijn secundair wordt.
Muziek helpt tenslotte bij het verbeteren van de concentratie, maar het soort muziek dat je leuk vindt, is natuurlijk zeer persoonlijk. Het effect van de verschillende soorten muziek verschilt daarom ook zeker per persoon. Het wordt tenslotte ook voor meditatie gebruikt om een sublieme gemoedstoestand te bereiken.
